Xì tin và căn bệnh "không thể tiết kiệm"

Sau khi bất lực với căn bệnh "không thể tiết kiệm" của con gái, mẹ của Vân đã tuyên bố "Ở Việt Nam mà có lớp chữa bệnh tiêu hoang, có tốn tiền mấy tôi cũng cho nó đi học bằng được!".


Bắt đầu từ lớp 6, Mai Chi (Bà Triệu, HN) luôn biết giá trị của những tờ 50, 100k, 100$ "ảnh hưởng" thế nào đến cuộc sống của mình. Khi bạn bè chỉ biết cầm tiền mua vài thứ lẻ tẻ, thì Chi đã vào thẳng siêu thị, cầm nắm tiền dày đến khó tin và ra sức "nhặt" đồ về. Lớn hơn 1 tí, Mai Chi chuyển sang mua sắm trong trung tâm thương mại, các shop sáng choang và đắt đỏ trên đường Phố Huế, Hàng Bông... Lên lớp 10, cô con gái cưng của giám đốc một công ty may ra yêu sách cho mẹ, bắt buộc 1 tháng phải "cung cấp" gần 30 triệu để chi phí cho việc mua... váy búp bê, giày dép, túi xách và hàng nghìn thứ phụ kiện rắc rối.

Cả bố lẫn mẹ đều giật mình, nhưng nghĩ đi nghĩ lại nếu không cho, liệu Chi sẽ làm những gì dại dột để có được số tiền ấy. Từ khi mẹ cắn răng đồng ý rút hầu bao hàng tháng (chưa tính tiền tiêu vặt), căn bệnh tiêu hoang của Chi ngày càng nặng hơn và khó có đường cứu chữa. Lên Parkson, cô nhặt từ cái bờm 3 triệu cho đến những chiếc túi, giày xấp xỉ 3,5 đến 7 triệu. "Nhặt" nhiều là thế, nhưng số lần sử dụng chẳng đếm được quá 10. Bởi "Ở nhà còn 1 đống đồ xếp hàng đợi", Chi bảo thế!

Mai Chi chỉ là 1 trong số rất nhiều xì tin mới lớn đang gặp băn khoăn lớn trong câu hỏi khó giải đáp "Thế nào là tiết kiệm?"! Từ những teen có cuộc sống "dát vàng", cho đến các teen gia cảnh chung chung, bố mẹ làm công ăn lương đều tỏ ra lạ lẫm với khái niệm Tiết kiệm. Vì thương con, sợ con "sa ngã" nên các bậc phụ huynh vô tình "bơm" thêm vào thói lãng phí vốn chưa có "vắc xin" phòng bệnh của teen.

Cảnh teen đi taxi không thèm lấy tiền thừa, đi ăn cũng tập "boa" hẳn vài chục ngàn, gửi xe 5k thì đưa hẳn 10k cho "nó đỡ lẻ"... đã không còn xa lạ, thậm chí là quá bình thường, chẳng có gì đáng nói! Nhiều xì tin còn ngại cầm tiền lẻ trong túi, như một nhóm học sinh trường LQĐ khi được hỏi đã khẳng định "Lẻ tầm 5-10k còn cầm, chứ tờ 2k với mấy đồng tiền xu thì ngại lắm!". Giờ đây, khái niệm "tiền lẻ" với xì tin là những tờ tiền "chẵn" 10, 20k. Và nếu chỗ tiền ấy ra chợ có thể mua rau, vài lạng thịt thì ở túi của teens, nó chỉ được dùng để "bo" cho phục vụ hay trông xe!

Không kìm được mình trước "cơn bão" mua sắm...

Ngày xưa, các teen tiết kiệm bằng cách gửi gắm tiền dành dụm vào những con lợn đất, lợn nhựa. Nhưng khái niệm ấy có lẽ đã trở nên quá xa vời. Hồng Nguyên, một teen lớp 9 khẳng định rằng cô bạn và tất cả bạn bè của mình đều không thèm xài lợn tiết kiệm, bởi chẳng ai có cái tính "xa xỉ" ấy cả. Khi nào có tiền, Nguyên sẽ tiêu béng chỗ tiền ấy trong vòng... 1 giờ, tùy theo cô bạn có đang ở gần shop quen hay không. Nếu ở xa thì có thể "du di" sang... 3 tiếng. Sau đó, có rơi vào tình trạng "nhăn răng" vì không có tiền thì Nguyên cũng mặc kệ. Nguyên giải thích "Cái này là ăn vào tính rồi. Để tiền trong túi khó chịu lắm, trước sau gì chả phải tiêu. Thà cứ tiêu 1 phát cho xong!".

Các xì tin tiêu hoang nhưng thường không biết mục đích tiêu tiền của mình là gì. Thùy Vân, teen Đống Đa được bạn bè gọi bằng cái tên cũng khá đúng với sở thích của cô "Nữ hoàng... son phấn". Một bộ son phấn thường xài tới 4,5 tháng, nhưng với Vân thì không phải vậy. Cô nàng này mua đồ make up như thể ngày mai các hãng rủ nhau đóng cửa hết. Nhìn bàn trang điểm của Vân, không ai có thể đếm được bao nhiêu tiền đã chi vào đó. 47 cái son từ Chanel, Dior cho đến Yves Sain Laurent, Guerlain, 20 hộp phấn bột, 15 hộp phấn nén và một số lượng không-thể-đếm-nổi những má hồng, màu mắt, kẻ lông mày lông mi, nhũ... Tất cả đều là đồ đặt từ nước ngoài hoặc mua ở Parkson, và thường chẳng có "em" make up nào dưới 500k. Cứ thích là mua thế thôi, có những thứ cô nàng vẫn chưa từng 1 lần xài đến, vì "Về đến nhà mới thấy không hợp!". Sau khi bất lực với căn bệnh "không thể tiết kiệm" của con gái, mẹ của Vân đã tuyên bố "Ở Việt Nam mà có lớp chữa bệnh tiêu hoang, có tốn tiền mấy tôi cũng cho nó đi học bằng được!".

Teen đang quên dần khái niệm Tiết kiệm!

Người ta hay nói, teen tiêu tiền hoang phí vì chưa làm ra tiền, chưa biết kiếm tiền vất vả thế nào. Nhầm to. Rất nhiều bạn đã sớm kiếm ra gần chục triệu 1 tháng, ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường đã bỏ túi tiền ngàn $ vì những dự án thông minh và những mối quan hệ gắn bó với các công ty cần chất xám. Kiếm ra nhiều nhưng giữ lại chẳng được bao nhiêu, thậm chí chẳng còn lại xu nào trong tài khoản như Vương Nguyễn (sn1991) không phải là hiếm.

Vương hiện đang làm chủ một dự án liên kết về thời trang, lương khởi điểm là 600$, khi dự án hoàn thành số tiền ấy còn tiến xa. Nhưng 600$ dường như không bao giờ là đủ với cậu. Trước khi đi làm, Vương tính sẽ để dành 100$ mỗi tháng trong tài khoản, đề phòng có chuyện gì cần kíp. Thế rồi ngay từ tháng đầu tiên, Vương đã để số dư trong tài khoản là... 150k. Các tháng tiếp theo, nhu cầu quần áo, nước hoa, vui chơi và hàng nghìn lý do khác đã khiến cậu tiêu béng lương ngay trong tuần đầu tiên, để rồi cuối tháng phải xin mẹ tiền ăn trưa, đóng học phí. Vương thú nhận mình không có khả năng tiết kiệm: "Thời buổi này mà cứ bo bo từng đồng, tích cóp lại cứ... thế nào í!".

Lạ một điều, là kể cả không phải con nhà giàu có gì, bố mẹ còn đang vất vả xoay sở trong cơn bão lạm phát nhưng nhiều xì tin vẫn không thể tập cho mình thói quen tiết kiệm. Trong một lần ăn cơm tối, thấy bà ngoại lôi đĩa thịt gà để từ hôm qua ra rang lại, Minh Nhật (sn1993) trố mắt hỏi "Sao thịt cũ bà còn ăn?" rồi chạy ra giằng đòi... đổ đi, sợ bị đau bụng. Quan điểm của cậu là những gì còn sót lại từ bữa ăn nên được đổ đi hết mặc dù gia đình không hề dư dả. Chính vì "sợ đau bụng" mà mỗi tháng nhà Nhật phải chi thêm khoản tiền không nhỏ mua thức ăn cho 5 người, mọi thứ lúc nào cũng phải mới và không bao giờ có chuyện để dành cho bữa sau. Bố mẹ mải làm ăn ở cửa hàng, giao hết cho ôsin quản lý nên chẳng để ý đến cậu con đang "tiêu hộ tiền" ở nhà như thế nào.

Tiêu hoang phí, không biết và cũng không thể tiết kiệm đang trở thành căn bệnh khó chữa của teen. Tiền trong túi teen như... bão vào nhà trống, chẳng yên ổn được lấy vài phút đã chực đòi ra. Nhưng đến một lúc nào đó, số tiền có được không đủ để "rải" khắp nơi như trước, hoặc những biến cố xảy ra khiến bạn chẳng còn được xông xênh, liệu cách tiêu pha hoang phí này có khiến teen tồn tại được lâu?
Theo K14