Sinh viên khủng hoảng hậu tốt nghiệp

Gần đây, làn sóng tự vẫn của sinh viên Trung Quốc đã khiến không ít người lớn bàng hoàng, sửng sốt. Nhưng nếu đứng trên phương diện tâm lý trẻ nhìn nhận ta sẽ hiểu được một phần nguyên do ấy.

"Phía trước là mênh mông, mà chúng tôi tay trắng"

Kiếm được môt tấm vé vào đại học là giấc mơ của không ít bạn trẻ. Suốt bốn năm học đại học, họ đã tự vạch ra rất nhiều ước mơ, hoài bão, ấp ủ nhiều dự định lớn lao. Thế nhưng khi tốt nghiệp ra trường, họ cảm thấy hoàn toàn trắng tay và bế tắc. Khủng hoảng là điều không thể tránh khỏi, trong đó, gần như 100% các bạn sinh viên được hỏi đều cảm thấy mình có lỗi.

Nhiều sinh viên chán nản khi nhìn vào các yêu cầu của nhà tuyển dụng, họ trở nên mất niềm tin và khủng hoảng (Ảnh minh hoạ: VnExpress).

Bạn Bùi Thị Nga (cựu sinh viên trường CĐ TT) tâm sự: “Mình thấy tiếc quá. Tính tổng mỗi năm học mình tiêu tốn mất 10 triệu đồng. Bao giờ cho xin được việc để làm ra được mấy chục triệu tiền ăn học đây?”.

Không xin được việc, không kinh nghiệm, không nổi bật, ngoại ngữ ở mức độ nhàng nhàng, vi tính biết võ vẽ…, phần đông các bạn sinh viên khi ra trường cảm thấy mình... không có gì. Là một sinh viên cao đẳng, Nga chọn bến đỗ tiếp theo của mình là học liên thông đại học. Nhưng chính Nga cũng không biết sau khi học liên thông xong sẽ như thế nào? “Có khi lại về nhà nối nghiệp bố mẹ làm nông dân” – Nga ngán ngẩm nói.

Chưa bao giờ các bạn sinh viên lại mất niềm tin vào bản thân mình đến thế. Tốt nghiệp ra trường với một tấm bằng khá trong tay, Nga hạnh phúc hơn nhiều bạn nhận tấm bằng TBK (trung bình khá) nhưng như thế với Nga chưa đủ. Nga ước mình có tài ăn nói như bạn A, xinh đẹp như bạn B, tự tin như bạn C … Nhìn chung, các bạn sinh viên tự so sánh mình với bạn bè để rồi cảm thấy rằng mình hình như vô dụng.

Một số người có khả năng về tiếng Anh, vi tính, giao tiếp hay ngoại hình… cũng mất niềm tin vào mình. Như trường hợp của Phong (Thái Nguyên), vốn là một cán sự học tập của lớp, tiếng Anh cũng thuộc top khá nhất lớp lại là một cây văn nghệ năng động của trường nhưng khi nhìn qua một số yêu cầu tuyển dụng, Phong hoa cả mắt và thấy… chán bản thân. Những yêu cầu về trung thực, có trách nhiệm trong công việc Phong cảm thấy không khó. Nhưng với yêu cầu về ngoại hình, giao tiếp thì Phong hơi mất niềm tin. Phong có bằng tiếng Anh nhưng chưa có điểm thi Toeic. Lại cộng thêm yêu cầu về kinh nghiệm thì Phong bó tay. Vừa mới ra trường, Phong lấy đâu ra kinh nghiệm. Nếu chờ hai năm để có thể đáp ứng 2 năm kinh nghiệm của hồ sơ xin việc thì chắc Phong đã có thể làm ổn định tại một chỗ trái nghề rồi.

Một hệ lụy khác gây nên khủng hoảng với các sinh viên là tình yêu không thành. Xã hội gần đây lên tiếng mạnh mẽ về trào lưu sống thử trong giới sinh viên. Một số tan đàn xẻ nghé khi chuẩn bị tốt nghiệp, một số khác thật lòng yêu nhau, quyết tâm đến với nhau nên cố vun đắp, giữ gìn tình yêu sau khi ra trường. Thế nhưng, khi không ở bên nhau, Liên không thể nào thôi ám ảnh chuyện người yêu mình đào hoa. Khi còn ở trường, Liên nhiều lần ghen lên ghen xuống vì chuyện “chồng” mình lăng nhăng. Ra trường, Liên càng bị ám ảnh bởi thói đào hoa của người yêu. Liên biết, ở quê cũng có một bạn gái dành tình cảm cho người yêu mình. Một ngày “chồng” không nhắn tin là Liên nghĩ ra đủ mọi khả năng xấu nhất về chuyện hai người đó có khả năng sẽ đến với nhau.

Liên giục người yêu cưới khi hai người vẫn chưa kiếm được việc làm. Chán vì thất nghiệp, hai người liên tục hục hoặc cãi nhau. Hơn 3 tháng sau khi ra trường, họ quyết định chia tay. Không việc làm, không tình yêu, không nhìn thấy tương lai, Liên khủng hoảng trầm trọng, thường xuyên cáu gắt và vùi đầu vào thế giới ảo trên mạng.

Nhiều đôi trẻ sống thử trước tốt nghiệp còn thêm một rắc rối nữa phải giải quyết, khủng hoảng tâm lý càng trầm trọng (ảnh minh hoạ).

Khủng hoảng tâm lý

Sự khủng hoảng niềm tin khiến các bạn sinh viên cảm thấy tội lỗi với bố mẹ. Tự nhẩm tính lại số tiền ăn học mà bố mẹ đã chi trả, nhẩm tính lại thời gian mình hao phí cho việc ăn chơi, nhẩm tính lại sự lười biếng của mình. Hối hận và tự dày vò bản thân, nhiều teen rơi vào khủng hoảng nhưng không dám thổ lộ với gia đình, chỉ lặng lẽ giấu hoặc thỉnh thoảng tâm sự với bạn bè cùng lớp.

Mới thi tốt nghiệp được một tháng nhưng bạn bè Nam (Hưng Yên) mỗi khi nhắn tin, gọi điện đều hỏi thăm “xin được việc ở chỗ nào chưa?” kèm theo đó là tiếng thở dài “tao cũng thế”. Dù chưa nhận giấy tốt nghiệp tạm thời nhưng Nam cũng như các bạn đã vội vàng dò dẫm xem có khả năng xin việc ở đâu để chuẩn bị “xí” chỗ. Tất cả những lo lắng, thất vọng, chán ngán của Nam đều không dám lộ ra cho bố mẹ biết. Thỉnh thoảng, Nam lại trút vào những cuộc nhậu để vợi lòng.

“Làm sao mình dám cho bố mẹ biết mình là một thằng kém cỏi được chứ? – Nam cho biết. Có kỳ mình được học bổng, thế là bố mẹ ấy nghĩ mình giỏi giang lắm, đi khoe với mọi người học loại giỏi, bây giờ mà biết sự thực mình cũng chẳng hơn ai chắc bố mẹ thất vọng lắm”.

Bế tắc, mất phương hướng, nhiều teen chọn cách ngủ lì bì và chờ việc. Hoặc lao đầu làm thuê cho những nhà hàng, quán ăn hòng giết thời gian. Tất cả nhằm để trốn chạy khỏi những suy nghĩ ước mơ, hoài bão không thành (hoặc chưa thực hiện họ đã vội lo lắng rằng chắc sẽ không thành).

Nặng nề hơn, nhiều teen mất ăn mất ngủ vì lo lắng và bế tắc. Chán ghét bản thân, nhiều teen nghĩ đến chuyện bỏ nhà ra đi để đỡ xấu hổ với bố mẹ, ra trường đời tự thân lập nghiệp bao giờ thành danh sẽ quay về tạ lỗi bố mẹ sau. Tiêu cực nhất là những teen nghĩ quẩn. Thấy mình vô tích sự, thấy mình là gánh nặng cho bố mẹ, gia đình, xã hội, teen nghĩ đến chuyện tự vẫn, kết thúc cuộc đời để đỡ phải lo lắng, suy tính chuyện tương lai.

Sự trầm cảm và tự xa lánh gia đình, thu mình vào vỏ ốc tự ti khiến các teen ngày càng thêm khủng hoảng. Với các girl, khi quá khứ họ đã từng sống thử, bây giờ họ mới giật mình hối tiếc và sợ hãi. Nếu người chồng tương lai của họ không tha thứ cho quá khứ của họ thì tình yêu ấy sẽ không có hạnh phúc, gia đình sẽ đổ vỡ. Sợ hãi trước viễn cảnh tương lai đó, nhiều girl cố bám lấy người yêu cũ, vớt vát tình cảm đã đỗ vỡ. Để rồi nhận lại sự hờ hững và đau khổ. Sự sợ hãi này không thể tâm sự với ai, các girl đành ôm giấu cho riêng mình, tự giày vò bản thân và đau khổ một mình.

Sự tự ti, thiếu tự tin, hối hận, mắc cảm… tất cả tạo nên sự khủng hoảng tâm lý lớn đối với sinh viên hậu tốt nghiệp. Để vượt qua nó, các bạn sinh viên cần phải mở lòng hòa nhập với cuộc sống thường ngày để tự biết mình cần gì, thiếu gì và có gì. Nếu biết tận dụng mọi cơ hội trong cuộc sống thì đôi khi hạnh phúc sẽ bất ngờ đến ngoài dự tính của bạn.